Thiền từng phút

Thiền sinh học với thầy tối thiểu là hai năm trước khi được cho dạy người khác. Tenno vừa xong chương trình tập sự và mới thành thầy dạy. Tenno đến thăm Nan-in. Trời mưa nên Tenno mang guốc gỗ và dù. Sau khi chào hỏi, Nan-in nói: “Chắc thầy để guốc và dù ở trong căn phòng đằng trước. Tôi muốn biết thầy để dù ở phía bên phải hay bên trái đôi guốc.”

Tenno, lúng túng, không có câu trả lời. Chàng nhận ra là chàng đã không thể hành thiền trong từng phút. Tenno trở thành học trò của Nan-in, và học thêm sáu năm nữa để đạt được Thiền từng phút.

 

Bình:

• Thiền không phải chỉ là ngồi hít thở vài lần mỗi ngày. Thiền là sống 24 giờ một ngày với tâm tĩnh lặng.

• Để có được tâm tĩnh lặng, người ta tập tập trung tâm trí vào một điểm mọi lúc trong ngày. Cách đó là “Thiền từng phút”.

• Thiền từng phút có thể được thực tập như sau:

1. Chỉ làm một lúc một việc.

2. Chú tâm hoàn toàn vào việc đang làm.

3. Nếu tâm trí của bạn lang thang qua việc khác, kéo nó lại.

4. Khi tâm trí của bạn cứ lang thang đến một vấn đề hoài hoài, ngừng một tí và để ‎ý
đến vấn đề “quấy phá” đó: Có thể là nó đang cố gắng nói điều gì đó với bạn.

5. Ngoài ra thì luôn tập trung vào một việc mình đang làm.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

 

Every-Minute Zen

Zen students are with their masters at least two years before they presume to teach others. Nan-in was visited by Tenno, who, having passed his apprenticeship, had become a teacher. The day happened to be rainy, so Tenno wore wooden clogs and carried an umbrella. After greeting him Nan-in remarked: “I suppose you left your wooden clogs in the vestibule. I want to know if your umbrella is on the right or left side of the clogs.”

Tenno, confused, had no instant answer. He realized that he was unable to carry his Zen every minute. He became Nan-in’s pupil, and he studied six more years to accomplish his every-minute Zen.

 

Annotation:

• Zen doesn’t mean sitting and breathing several times a day. Zen is living 24 hours a day with a quiet mind.

• To gain a constantly quiet mind, we concentrate our mind on only one thing at any time in the day. That practice is called “Every-minute Zen”.

• Every-minute Zen can be practice as follows:

1. Do only one thing at a time.

2. Concentrate wholly on that thing.

3. If your mind wanders away from that thing, pull the mind back.

4. When you mind keeps being bothered by another point, stop and pay attention to that bothering point: Maybe it is trying to tell you something.

5. Otherwise, keep concentrating on the one thing you are doing.

(Tran Dinh Hoanh translated and annotated)

# 35
Next story #36: Mưa hoa – Flower shower

Một nụ cười trong cả một đời

Mokugen được xem là không bao giờ cười, cho đến ngày cuối cùng trước khi chết. Khi giờ chết đã gần kề, thiền sư nói với các đệ tử: “Các con đã học với thầy hơn 10 năm. Hãy cho thầy thấy cách các con biểu hiện Thiền. Ai trình bày được điều đó rõ ràng nhất sẽ là người kế vị thầy và nhận y bát của thầy.”

Mọi người nhìn khuôn mặt nghiêm trọng của Mokugen, nhưng không ai trả lời.

Encho, một đệ tử đã theo thầy nhiều năm, bước đến bên giường. Encho đẩy chén thuốc đến trước vài phân. Đây là câu trả lời của Encho cho câu hỏi của thầy.

Khuôn mặt của thầy càng thêm nghiêm trọng. “Con chỉ hiểu vậy thôi sao?” thầy hỏi.

Encho với tay và đẩy chén thuốc ngược lại chỗ cũ.

Một nụ cười đẹp nở trên mặt Mokugen. “Thằng nhóc này,” thầy nói với Encho. “Con ở với thầy mười năm và vẫn chưa thấy cả người của thầy. Lấy y bát của thầy đi. Nó là của con.”

 

Bình:

• Truyền y bát là truyền áo và bát (khất thực) lại cho người thừa kế.

• Chỉ một cử chỉ đẩy chén thuốc giản dị. Rất khó cho người ngoài cuộc biết được ‎ý của hai người. Ta chỉ có thể đoán mà không thể chắc.

Đẩy chén thuốc đến trước, có thể có hai ý nghĩa hơi khác nhau:

1. “Đây là câu trả lời của con. Thầy uống thuốc đi.”

2. Nhưng có thể là Encho chẳng trả lời gì cả, chẳng hề quan tâm đến câu hỏi của thầy, mà chỉ đẩy thuốc cho thầy vì thầy đang bệnh: “Thầy uống thuốc đi.”

Số (1) có nghĩa là: “Câu trả lời của con là ‘sống ở đây, lúc này.’ Thầy đang bịnh thì uống thuốc.”

Số (2) có nghĩa là Encho không trả lời gì cả, không hề quan tâm đến câu hỏi một tí nào. Encho thực sự đang sống ở đây lúc này, và đang thực sự bảo thầy uống thuốc đi.

• Và thầy hỏi: “Con chỉ hiểu vậy thôi sao?”

Nếu Encho đã có ý trình bày “cái hiểu” trong trả lời Số (1), thì có lẽ là Encho đã gật đầu: “Dạ đúng rồi thầy.”

Nhưng Encho đã chẳng trả lời gì cả, đã chẳng có “ý hiểu” gì trong đầu cả. Encho chỉ đẩy thuốc cho thầy uống, và thầy không uống, cho nên Encho chỉ mang chén thuốc để lại chỗ cũ.

Tức là:

1. Encho có một tâm hoàn toàn rỗng lặng, không hề bận tâm đến chuyện đạt Thiền, hay chuyện thừa kế.

2. Encho chỉ sống “Ở đây, lúc này.” Thầy đang bệnh thì đưa thuốc cho thầy uống. Thầy không uống thì lấy lại. Vậy thôi.

Và đó là Thiền.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

 

A Smile in His Lifetime

Mokugen was never known to smile until his last day on earth. When his time came to pass away he said to his faithful ones: “You have studied under me for more than ten years. Show me your real interpretation of Zen. Whoever expresses this most clearly shall by my successor and receive my robe and bowl.”

Everyone watched Mokugen’s severe face, but no one answered.

Encho, a disciple who had been with his teacher for a long time, moved near the bedside. He pushed forward the medicine cup a few inches. This was his answer to the command.

The teacher’s face became even more severe. “Is that all you understand?” he asked.

Encho reached out and moved the cup back again.

A beautiful smile broke over the features of Mokugen. “You rascal,” he told Encho. “You worked with me ten years and have not yet seen my whole body. Take the robe and bowl. They belong to you.”

 

Annotation:

• Transferring robe and bowl to a student is a teacher’s act of choosing his successor.

• The act of moving the bowl of medicine back and forth is difficult for an outsider to understand. We can guess the meaning, but we cannot be sure.

Pushing the medicine bowl forward to the teacher may have 2 slightly different meanings:

1. “This is my answer. Please take your medicine.”

2. But it is possible that Encho did not answer at all. He was simply not concerned about his teacher’s question and merely pushed the medicine bowl to Mokugen because Mokugen was sick.

The first scenario means: “My answer is ‘live now and here.’. You are sick, take your medicine.”

The second scenario means Encho did not answer at all—he was not concerned about the question. Encho simply lived “now and here”, and simply asked the teacher to take the medicine.

• And the teacher asked: “Is that all you understand?”

If Encho did have an intention to express his understanding as in the first scenario, then Encho would have nodded: “Yes, that is correct, master”.

But Encho answered nothing, expressing no understanding on his part. Encho only pushed the medicine to his teacher to drink, and the teacher didn’t drink, so Encho took the Medicine back.

That means:

1. Encho’s heart/mind was completely empty. He was concerned neither about obtaining Zen nor about succession.

2. Encho simply lived “now and here”. His teacher was sick, Encho gave the teacher medicine. The teacher didn’t drink the medicine, so Encho took the medicine back. That was it.

And that was Zen.

(Tran Dinh Hoanh translated and annotated)

# 34
Next story #35: Thiền từng phút – Every-minute Zen

Bàn tay của Mokusen

Mokusen Hiki sống trong một ngôi chùa ở tỉnh Tamba. Một trong những thiền sinh của Mokusen phàn nàn về tính hà tiện của vợ anh ta.

Mokusen đến thăm bà vợ và đưa nắm tay ra trước mặt chị.

“Thầy có ‎ý gì vậy?” chị ta hỏi với ngạc nhiên.

“Giả sử nắm tay tôi cứ như thế này hoài. Chị gọi nó là gì?” thiền sư hỏi.

“Tật nguyền,” chị trả lời.

Rồi thiền sư mở thẳng bàn tay trước mặt chị và hỏi: “Nếu nó cứ như thế này hoài. Thì sao?”

“Cũng tật nguyền,” chị nói.

“Nếu chị hiểu được bao nhiêu đó,” Mokusen kết thúc, “chị là một người vợ tốt.” Rồi thiền sư ra về.

Sau lần viếng thăm của thiền sư, chị vợ giúp anh chồng phân phát cũng như dành dụm.

Bình:

• Cứ đông cứng vào một vị thế, đó là tật nguyền, là chấp.

Vô chấp là không dính cứng vào đâu cả. Vô chấp là sống uyển chuyển và tự nhiên, sống tùy duyên.

Vô chấp là Trung đạo của Phật gia.

• Cách giáo dục hay nhất là không nói thẳng vào vấn đề của người học trò, chỉ đưa ra nguyên lý tổng quát, rồi để học trò tự hiểu về vấn đề của mình và tự sửa đổi.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

 

Mokusen’s Hand

Mokusen Hiki was living in a temple in the province of Tamba. One of his adherents complained of the stinginess of his wife.

Mokusen visited the adherent’s wife and showed her his clenched fist before her face.

“What do you mean by that?” asked the surprised woman.

“Suppose my fist were always like that. What would you call it?” he asked.

“Deformed,” replied the woman.

Then he opened his hand flat in her face and asked: “Suppose it were always like that. What then?”

“Another kind of deformity,” said the wife.

“If you understand that much,” finished Mokusen, “you are a good wife.” Then he left.

After his visit, this wife helped her husband to distribute as well as to save.

 

Annotation:

• Being frozen into one position is deformity–that is attachment.

Non-attachment means not clinging onto anything, any position. Non-attachment means living flexibly and naturally, living in accordance with arising conditions.

Non-attachment is the Buddhist Middle Way.

• The best education for a student is not pointing out her specific issue, but providing her with a general principle and letting her find out the problem and fix it for herself.

(Tran Dinh Hoanh translated and annotated)

# 33
Next story #34: Một nụ cười trong cả một đời – A smile in his life time