The Heart Sutra

Dear Brothers and Sisters,

The Heart Sutra is the short and popular name of Prajñāpāramitā Hṛdaya Sūtra, translated into English as “The Heart of the Perfection of Wisdom” or “The Heart of Prajna Paramita Sutra”. It is the apex of Mahayana Buddhism thought.

Buddhism developed from Theravada (Phật giáo Nguyên thủy) to Mahayana (Phật giáo Đại thừa). Thailand, Myanmar, Sri Lanka, Cambodia and Laos are essentially Theravada. Vietnam, China, Japan, Korea, Hongkong, Singapore, Taiwan, Tibet and Mongolia are essentially Mahayana.

Living in the world, joyful in the way

Ảnh: Trúc Lâm Đạo Sĩ Xuất Sơn Đồ

Dear Brothers and Sisters,

One of the most famous Vietnamese Zen writings is Cư trần lạc đạo phú (“Living in the World, Joyful in the Way” Meditation) by Trúc Lâm Zen Founder Trần Nhân Tông. It is a long poem, which I classify as a “meditation” – a long meditative poem, on life and Zen in this case.

The mediation has 10 chapters (10 hội), each chapter is a medium-length poem. Most people, however, only remember the short, four-verse poem that concludes the meditation, at the very end. This concluding poem, though short and simple, embraces the full spirit of Zen.

We talk about this concluding poem today.

Tội lỗi là gì trong Phật triết?

Chào các bạn,

Trong các tôn giáo thần quyền, tội lỗi là bạn vi phạm một luật nào đó mà God, Chúa Trời, Allah, Ông Trời… đã ngăn cấm, như là nói dối hay giết người. Trong Phật triết tội lỗi là những điều bạn tự làm cho bạn khổ.

“Khổ” là một trong bốn chân lý vi diệu, gọi là Tứ Diệu Đế – Khổ (đời có khổ), Tập (khổ có nguyên nhân tạo khổ), Diệt (khổ có thể bị diệt), Đạo (Con đường diệt khổ, gọi là Bát Chánh Đạo).

Bao dung độ lượng với đời

Chào các bạn,

Bao dung là chịu đựng hoặc tha thứ, tiếng Anh là tolerate. Độ lượng là rộng rãi, rộng lượng, hào phóng, tiếng Anh là generous. Bao dung độ lượng là nhẫn nhịn, chịu đựng, và rộng rãi để tha thứ cho lỗi lầm của người khác.

Thường thì có nhiều người, vô tình hay cố ý, làm phiền chúng ta mỗi ngày – nói xấu, hạch tội, tranh chấp, giành giật, đâm sau lưng… và nếu có thể thì chúng ta chơi theo kiểu “hòn đất ném đi, hòn chì ném lại” – nghĩa là chiêu tấn công đầu tiên của họ là đất, thì ta phải trả lời bằng chiêu kim loại chì, đánh cho nó tơi tả.

Vui với niềm vui của người khác

Chào các bạn.

Tứ vô lượng tâm (bốn tâm lớn không giới hạn) của nhà Phật là từ bi hỉ xả. Từ là yêu nên ban phát yêu thương. Bi là yêu nên cứu khổ. Từ bi là “ban vui và cứu khổ” vì yêu. Hỉ chia vui với cái vui của người. Xả là tâm bình đẳng, ứng xử với người tốt xấu sang hèn giàu nghèo như nhau – ai mình cũng tôn kính và yêu thương.

Kính đeo mắt

 

Chào các bạn,

Kính đeo mắt có thể có đủ màu – xanh lá cây, nâu, hồng, cam, vàng, tím – vừa làm kính râm vừa để trang điểm cho khuôn mặt của bạn. Mua kính thường là một nghiệp vụ cẩn thận, vì kính là thứ quan trọng nhất trên người bạn để bạn biểu lộ cá tính của bạn, và làm đẹp theo kiếu bạn muốn. Và đương nhiên là tròng kính màu nào thì thế giới bạn nhìn có màu đó.

Chúng ta cũng nhìn đời với một đôi kính thường trực trên mắt – đó là tư duy/thái độ của ta về cuộc đời. Nếu bạn, cũng như đại đa số mọi người, có tư duy và thái độ tham sân si, bạn sẽ thấy cuộc đời và con người chỉ là tham sân si. Đó chính là vấn đề lớn của mỗi chúng ta. Chúng ta tham sân si, nhìn đời qua màu tham sân si, và do đó ta tiếp tục hành động tham sân si, và do đó ta duy trì tham sân si vĩnh viễn cho chính mình và cho thế giới của mình.

Cõi trần

Tên bay qua cửa tóc bạc đầu
Lên xuống trăm năm mộng bể dâu
Chớp mắt gian trần hư hư thực
Vèo bay vàng lá nước qua cầu

TĐH
Dec. 10, 2022

Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền

Chào các bạn,

“Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền – Nhìn cảnh, tâm Không, hỏi chi thiền”. Đây là câu kết của bài phú Cư Trần Lạc Đạo của Trúc Lâm Thiền tổ Trần Nhân Tông.

Mình dịch “vô tâm” là “tâm Không” và viết hoa chữ “Không”, thay vì dịch sát từ là “không tâm”, vì “không tâm” có thể bị hiểu nhầm rất thường, như người ta hay dùng hằng ngày: “Thằng đó vô tâm lắm”, có nghĩa là “chàng đó không có trái tim/đầu óc”, tức là “chàng đó chẳng quan tâm vào điều gì cả” hoặc “chàng đó rất gian ác lạnh lùng.”

Stress

Chào các bạn,

Các bạn thấy chữ stress thường xuyên, Việt hóa là xì trét, dịch sang một chữ Việt khác thì mình có cảm tưởng chữ “căng” là chữ gần nhất.

Stress ban đầu có nghĩa vật lý là sức ép. Như là thời tiết tạo sức ép lên một căn nhà, sức ép của các chấn động mạnh lên một chiếc xe đang chạy… Tâm lý học mượn từ stress đó để nói về các sức ép tâm lý trên tâm trí con người.

Đương nhiên là mọi chúng ta đều biết stress và có kinh nghiệm với stress mỗi ngày. Chúng ta stress vì chuyện con cái bị bệnh, vợ chồng giận nhau, tranh chấp với đồng nghiệp, cãi nhau với khách hàng, lái xe bị giành đường, gặp mưa ngập lụt trên đường về, đang trễ giờ hẹn, mới bị phê phán… Kể ra thì phải có cả nghìn thứ để ta stress mỗi ngày. Và mình chẳng cần nói thêm gì về stress vì mỗi chúng ta đều là thầy stress cả rồi, chẳng có gì phải nói thêm với nhau.

Làm chủ thế giới của bạn

Chào các bạn,

“Tâm làm chủ” là câu mở đầu Kinh Pháp Cú (Dammapada):

Tâm dẫn đầu các pháp,
Tâm làm chủ, tâm tạo

Vậy các bạn có biết “tâm làm chủ” là gì không?

Hỏi và trả lời – tâm không

Chào các bạn,

Đọc truyện Thiền các bạn thấy các thiền sư nói chuyện với nhau rất ngộ nghĩnh, chẳng ai có thể hiểu được. Kiểu như, Trò: “Gió mát quá”. Thầy: “Chẳng thấy gió”. Trò hốt nhiên đại ngộ.

Người đọc chẳng biết tại sao.

Tưởng tượng được bạn đọc: Chàng: Em thấy ngọn núi đó không? Nàng: Anh thật là đáng yêu.

Cái gì?

Vô niệm

Chào các bạn,

Có một điều làm cho mình suy nghĩ từ hồi còn nhỏ xíu: Tại sao các nhà sư Thiếu Lâm tập võ lâm gì? Mà võ học của các vị rất thâm hậu. Đệ nhất giang hồ. Rất ít có đối thủ. Lớn lên mình từ từ hiểu ra là con đường từ bì cũng đòi hỏi hỏi mình phải có sức mạnh nếu muốn sống trong chốn chợ đời để chăm sóc chúng sinh.

Thế cho nên các võ đường chân chính thường lấy hiền dịu hòa bình làm chủ đạo. Luôn dạy võ sinh học võ để tự vệ và để làm việc thiện giúp đời. Võ học thực sự là đường Thiền – tĩnh lặng và yêu người. Chính vì vậy mà trong võ học Nhật Bản, cả quyền đạo, nhu đạo, lẫn kiếm đạo đều luôn luôn lấy Thiền làm trọng – No mind – dịch đúng là Vô niệm. Đây cũng mà một thực hành của vô chấp, thấy tất cả nhưng không bám vào đâu. Chiến binh tĩnh lặng đối diện đối thủ, thấy toàn bộ đối thủ, thấy rất rõ từng chi tiết cử động của cơ thể nhưng không bám vào điểm nào mình thấy.

Phán đoán và thành kiến

Chào các bạn,

Nhà Phật nói: “Đồ tể buông đao thành Phật.”

Có anh đồ tể và bạn không mấy thiện cảm với đồ tể sát sinh mỗi ngày như thế, và bạn rất xem thường loại người “tội lỗi” này. Và anh đồ tể này ngày hôm qua là đồ tể, nhưng anh ấy buông đao. Sáng nay khi bạn tình cờ gặp anh ấy ngoài đường, anh ấy đã là Phật. Nhưng bạn không biết điều đó và bạn tiếp tục thái độ khinh khỉnh với anh ta. Chắc chẳng ai bắt lỗi bạn vì không biết, nhưng chắc chắn là bạn sẽ khó tha lỗi mình vì có mắt không tròng, ứng xử với một vị Phật như thế.

Sátna thành Phật

Chào các bạn,

Chúng ta học Thiền, học tĩnh tâm, cầu nguyện, suy niệm, thiền Vipasana, thiền sổ tức… để tìm tĩnh lặng cho tâm hồn.

Nhưng những thứ đó là những thứ hỗ trợ bạn trên đường đi tìm tĩnh lặng. Tự chúng, chúng không cho bạn tĩnh lặng. Đây là một chân lý các bạn cần nắm vững.

Thiên hạ cả thế giới làm đủ mọi thứ để tìm bình an cho tâm hồn – kinh sách, nhà thờ nhà chủa, thiền đủ kiểu, lễ bái, rượu bia, thuốc ngủ… Chẳng có thứ nào trên đời, tự chính nó, có thể làm cho bạn tĩnh lặng. Mọi thứ đều ở bên ngoài bạn, và tâm hồn thì ở bên trong. Cùng lắm thì chúng chỉ đưa bạn tới được cánh cửa của tâm hồn bạn.

Trung đạo

Chào các bạn,

Có một điều rất trái ngược trong Phật triết mà ít người để ý đến. Nhà Phật thường nói rằng cuộc đời là ảo ảnh, là không thật. Kinh Kim Cang nói:

Nhất thiết hữu vi pháp,
Như mộng, huyễn, bào, ảnh,
Như lộ diệc như điện,
Ưng tác như thị quán.